Inkopers onderschatten de sociale en milieurisico’s van producten die zij in verre landen laten maken of daar kopen, ook als het gaat om promotionele artikelen. Dat zei Willem Lageweg van MVO Nederland medio april tijdens een interview op Radio 1. PromZ Magazine vindt nuancering op zijn plaats en vroeg Willem Lageweg om toelichting.
Toen Al Gore in 2006 met zijn film An Inconvenient Truth waarschuwde voor de consequenties van de
opwarming van de aarde, maakte hij heel wat los. Waar ging het eigenlijk over? Zou het allemaal zo’n vaart lopen? Inmiddels staat de zorg voor het milieu dagelijks ‘op de kaart’. Neem alleen al zo’n tv-programma als Nederland Wordt Groen. Ook maatschappelijk verantwoord ondernemen is voor iedereen in de loop der jaren een bekend begrip geworden. Ook PromZ Magazine schrijft regelmatig over duurzaamheid en MVO in relatie tot de inkoop en inzet van promotionele artikelen. De interesse in duurzame promotionele producten groeit, en de vraag gaat toenemen. Dat blijkt uit de onderzoeken die PromZ jaarlijks houdt onder marketeers en inkopers bij het bedrijfsleven. Bij opdrachtgevers groeit het bewustzijn, evenals bij de leveranciers van premiums en relatiegeschenken, dat alle partijen in toenemende mate hun verantwoordelijkheid moeten nemen voor het evenwicht tussen people, planet & profit.
Tandje bijzetten
Maar volgens Willem Lageweg, directeur van MVO Nederland, mogen opdrachtgevers best een tandje bijzetten om deze bedoelingen waar te maken. Hij baseert dit op de uitkomsten van de MVO Monitor 2015, een grootschalig onderzoek van MVO Nederland naar de stand van zaken op het gebied van maatschappelijk
verantwoord ondernemen. Uit het recent gehouden onderzoek onder zo’n duizend Nederlandse bedrijven blijkt dat ruim twee derde van hen aan maatschappelijk verantwoord ondernemen doet. In de meeste gevallen gaat het om bescheiden activiteiten in de sfeer van afvalscheiding en energiebesparing. Maar onder maatschappelijk verantwoord ondernemen vallen echter ook zaken als duurzame producten, het respecteren van mensenrechten en arbeidsomstandigheden in de productieketen en een leefbaar loon voor de medewerkers ver weg. “Meer bedrijven zouden deze onderwerpen met ambitie moeten oppakken,” vindt Lageweg. Voor alle duidelijkheid: de promotionele productenbranche c.q. promotionele producten staan helemaal niet in een slecht blaadje. Problemen met premiums, give away’s en reclameartikelen halen niet vaak de publiciteit, simpelweg omdat ze weinig voorkomen. Recalls van deze artikelen zijn zeldzaam, zeker als inkopers ze betrekken via gerenommeerde leveranciers van premiums en relatiegeschenken. Want fabrikanten, toeleveranciers en leveranciers van deze producten nemen hun verantwoordelijkheid en in een vroeg stadium maatregelen als dat nodig is. Daarom is het zo belangrijk, vindt Lageweg, dat opdrachtgevers zaken doen met leveranciers die ook op dit terrein goed te boek staan, zoals bijvoorbeeld de leden van branchevereniging PPP, die de PPP Code of Conduct hebben onderschreven. Compliance en het behalen van MVO-certificeringen maken daar deel van uit.
Inkoop beter plannen
Maar er gebeurt natuurlijk wel ‘ns wat, of er gebeurt toch bijna wat. Lageweg waarschuwt inkopers, óók als het promotionele producten betreft, voor de prijsdruk die ze uitoefenen. Inkopen op een (te) scherpe prijs brengt risico’s met zich mee. Als die risico’s kinderarbeid betreffen, of de veiligheid van arbeiders in verre landen of de gezondheid van consumenten, heb je de poppen aan het dansen. Lageweg vindt ook dat het bedrijfsleven af moet van het ‘vandaag bedacht, morgen gebracht’. “Gun de producent en je leverancier iets meer tijd. Als je de inkoop beter plant, sluit je bepaalde risico’s al uit en kun je vaak ook prijstechnisch beter uit zijn”
Morele overwegingen
Maar in feite is de belangrijkste boodschap van Lageweg dat geen opdrachtgever nog zou moeten willen dat er wel ‘ns wat kan gebeuren. Of het nu om de inkoop van promotionele producten gaat of andere producten (wat veruit de grootste groep producten is die worden ingekocht, denk alleen al aan de retail, maar ook sectoren als goud en zilver, elektronica, cosmetica.) Los van economische overwegingen en wetgeving, zet Lageweg morele overwegingen op nummer één. Zelfregulering past bij die gedachte. Lageweg: “De sector, met als voorbeeld de branchevereniging van die sector, geeft aan duurzaam te willen zijn. Dan verdient de sector het ook om te kunnen reageren op de vraag naar duurzaamheid vanuit de markt.” De promotionele productenbranche is klaar voor het groene product, we schreven het eerder al. Niet alleen de leveranciers, maar ook de fabrikanten en andere toeleveranciers. Branchevereniging PPP is al jaren lid van MVO Nederland. Natuurlijk doet de branche dit ook uit eigenbelang, maar dat maakt de initiatieven niet minder belangrijk, interessant en prijzenswaardig. Samen sterk gaat ook hier op als vraag en aanbod dichter bij elkaar komen.
Circulaire economie
Marketeers en inkopers moeten beseffen dat consumenten, of dat nu je klanten of je medewerkers zijn, in toenemende mate van bedrijven verwachten dat ze maatschappelijk verantwoord bezig zijn, licht Lageweg toe. “Het omslagpunt zit er aan te komen. De bodem komt omhoog,” zoals hij het noemt. “Thema’s komen
op en blijven, het verzet tegen dierproeven bijvoorbeeld, en die worden de nieuwe norm. De maatschappij is continu op zoek naar de optimale invulling van maatschappelijk verantwoord ondernemen, en wat betreft duurzaamheid is de circulaire economie het ideaal.” In de circulaire economie worden producten
en materialen hergebruikt en behouden grondstoffen hun waarde. Dat brengt veel kansen voor ondernemers: meer ketensamenwerking, innovatie, minder grondstoffenverbruik en minder afval. Ahrend werkt met kantoormeubilair dat hergebruikt kan worden, Philips least LED-lampen om de materialen later weer te kunnen gebruiken. De circulaire gedachte in de premiumwereld is nog wat lastiger omdat premiums voor een groot deel terecht komen bij consumenten thuis. Maar het is niet onmogelijk. Het idee om consumenten te vragen premiums en give away’s na zoveel tijd in te leveren bij een kringloopwinkel, een school of bij het bedrijf of de winkelketen die ze weggaf, is ook ‘circulair’. Albert Heijn heeft dat jaren geleden al eens gedaan met het WK-premium Beesies.
Opkomst van convenanten
Grote ondernemingen en merken kunnen het zich met het oog op hun imago en goede naam eigenlijk al niet meer permitteren om geen aandacht te hebben voor duurzaam en MVO. En die mentaliteit die bovenaan bij de multinationals begint, bereikt ook het MKB. Ook wetgeving is een aanjager, verduidelijkt Lageweg. Los van wetten als REACH, RoHS, de Speelgoedrichtlijn enzovoort, heeft de Nederlandse overheid inmiddels ook tien sectoren, zoals de bouw, food en chemie, gevraagd om een convenant te sluiten om de risico’s op het gebied van MVO te kunnen managen, aldus Lageweg. Je kunt erop rekenen, stelt hij, dat de overheid zo’n convenant ook verlangt van de non-food sector. Lageweg: “Wetgeving voor duurzaam en verantwoord inkopen is een volgende stap. Waarom zou je die niet voorkomen met zelfregulering. Ik vind dat ook de morele plicht van ondernemers in het bedrijfsleven.”
Zelfregulering gevraagd
Niet iedereen weet dat misschien, zegt Lageweg, maar de opdrachtgever die de producten inkoopt en op de markt brengt, dus ook als het gaat om gifts, gadgets en give away’s, wordt erop aangesproken als er problemen zijn. De hele keten is verantwoordelijk. Je kunt niet meer in een contract opnemen dat je het risico bij een ander legt. De OESO-landen, een samenwerkingsverband van 34 landen om sociaal en economisch beleid te bespreken, hebben in een code al vastgelegd dat je als bedrijf je verantwoordelijkheid dient te nemen voor de producten die je bij een ander inkoopt. Afschuiven kan niet meer. Een akkefietje is tot daar aan toe, maar als het gaat om veiligheid en gezondheid treedt zo’n code wel in werking, weet Lageweg. Hoe meer bedrijven aan zelfregulering doen en initiatieven nemen om risico’s uit te sluiten, hoe beter hun papieren zijn als er toch iets mis gaat. Het is ook niet zo dat ‘alles en iedereen’ alleen nog maar duurzaam mag zijn. Het gaat om de mentaliteit die moet groeien en vaste voet aan de grond moet krijgen binnen de bedrijfscultuur. MVO Nederland, in 2004 opgericht door het ministerie van EZ maar inmiddels een zelfstandige organisatie, stimuleert bedrijven en sectoren om steeds verdergaande stappen te zetten op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. ‘Samen veranderen’ is het motto. Lageweg: “Als MVO Nederland willen we niet de dominee uithangen. Maar we willen ervoor zorgen dat duurzaamheid en MVO in het systeem van bedrijven en mensen komen te zitten. Dat geldt ook voor de kleinere ondernemingen. Die hoeven dat niet op eigen kracht te doen. Zij kunnen zich bijvoorbeeld aansluiten bij organisaties die controles uitvoeren, of onze digitale MVO Risico Checker raadplegen, een overzicht van de risico’s die per land en product spelen, aangevuld met
adviezen hoe hiermee om te gaan.”
Sterke premiumacties
Hij vervolgt: “Probeer de risico’s uit te sluiten en voor de kansen te gaan. Duurzame promotionele producten geven premiumacties extra attentie. Je kunt je er nu nog mee onderscheiden. Ga offensief voor duurzaam. Creëer een verhaal om je promotie. Kijk naar de marketingtrends in de textiel- of foodsector. Daar gaat het ook steeds meer om het verhaal erachter. Zeg dat er eerlijke lonen worden betaald, dat de mensen in veilige omstandigheden werken enzovoort. Mensen moeten een goed gevoel overhouden aan jouw premiumactie. Dan kost het premium je nu misschien nog wat meer, maar je promotie is sterker. Je hebt echt iets te vertellen aan je klanten.”