WWW.PROMZ.NL PROMZ VERSCHIJNT TWEEMAANDELIJKS - SEPTEMBER/OKTOBER 2024- NUMMER 5 HET RIJKSMUSEUM COLLECTIE, CONNECTIE, CONVERSIE maga z i ne LEX VAN DEN BOSCH WIL 24 DINGEN TEGELIJK, EN SNEL ZUSTAINABOX: HOE EEN IMPACTVOLLE GEBEURTENIS KAN LEIDEN TOT EEN IMPACTVOL BEDRIJF
5 2024 NUMMER 5 WWW.PROMZ.NL VOORWOORD Ik wil geen onheilsbrenger zijn, maar ik vrees dat we ons in Europa moeten voorbereiden op zwaardere tijden. Natuurlijk zijn we nog altijd een van de meest welvarende werelddelen, maar die positie staat behoorlijk onder druk. De afgelopen tijd hebben we ervaren hoe afhankelijk we zijn van landen als China, Rusland en de VS, en hoe kwetsbaar onze economie eigenlijk is. Nogmaals, ik wil niemand een crisis aanpraten, maar de economische signalen in diverse Europese landen zijn niet al te positief. En dat terwijl we steeds meer verwachten van onze interne markten, onder andere als gevolg van diverse Europese wetgeving. Gelukkig is er in onze industrie een steeds grotere vraag naar ‘Made in Europe’. Misschien ben ik een roepende in de woestijn, maar ik wil in ieder geval een poging wagen om productmedia beter onder de aandacht van jullie als gebruikers te brengen. In het verleden is maar al te vaak gebleken dat onze industrie als eerste de klappen moet opvangen bij bezuinigingen in het marketingbudget. Te vaak kiezen merken voor prijsverlagingen als instrument, omdat dit ‘gemakkelijk scoren’ zou zijn zonder al te veel investering. Ik stel echter dat prijsverlagingen maar al te vaak leiden tot een gemiste kans. Merkactivaties met de inzet van productmedia scoren aanzienlijk beter en leiden tot meer merktrouw en engagement. Om nog maar te zwijgen over hogere omzetten. Kortom, beste inkopers, marketeers, HR-managers en andere opdrachtgevers, grijp als het even moeilijk gaat niet direct naar het prijsinstrument. Geef je leverancier een briefing om juist in wat moeilijkere tijden een spitsvondige, effectieve merkactivatie te bedenken met een geweldig product. Wedden dat dit beter scoort dan een simpele korting? COLOFON PromZ Magazine 25ste jaargang, september/oktober 2024 PromZ Magazine is een uitgave van Het Portaal Media B.V., Veerdijk 40-H, 1531 MS Wormer, Tel: 075-6475747, E-mail: traffic@hetportaal.com Verschijningsfrequentie: 8x per jaar, nr 6 is in combinatie met de ProductZ Finder Oplage: 16.000 exemplaren Abonnementen: Kunnen op elk gewenst moment ingaan voor de periode van een jaar. De abonnementsprijs bedraagt € 30,- (incl. 6% BTW en verzendkosten). Abonnementen dienen bij voorkeur via traffic@hetportaal.com te worden opgezegd, tenminste een maand voor het verstrijken van de abonnementsperiode. Adreswijzigingen: Dienen bij voorkeur, onder vermelding van het abonneenummer op de adresdrager, via traffic@hetportaal.com te worden doorgegeven. Hoofdredactie: Peter van Gestel Redactionele medewerkers: Ed van Eunen, Lisette Erdtsieck, Wally Cartigny, Allard Frederiks, Ruud Slierings, Judith Munster, Marjolein Straatman, Martin de Winter, Fred Sengers, Ad van Poppel en Youri van Straaten Redactie-adres: Veerdijk 40-H, 1531 MS Wormer, Mob: +31 (0)6-33637794 E-mail: peter.vangestel@hetportaal.com Bladmanagement: John M. Swaab, Tel: +31 (0)75-6475747, Mob: +31 (0)6-54994998 E-mail: john.swaab@hetportaal.com Advertentie-acquisitie: John M. Swaab, Tel: +31 (0)75-6475747, Mob: +31 (0)6-54994998 E-mail: john.swaab@hetportaal.com Simone Keijzers, Tel: +31 (0)75-6475747, Mob: +31 (0)6-18255325 E-mail: simone.keijzers@hetportaal.com Katha Bütow, Tel: +31 (0)75-6475747 Mob: +31 (0)6-25392460 E-mail: katharina.buetow@hetportaal.com Ferry Aaftink, Tel: +31 (0)75-6475747, Mob: +31 (0)6-12643168 E-mail: ferry.aaftink@hetportaal.com Bettina Nettelbeck, Tel: +31 (0)75-6475747 Mob: +49 (0)173-1933919 bettina.nettelbeck@hetportaal.com Traffic: Monique Zijlstra-Brandt, Tel: +31 (0)75-6475747, E-mail: traffic@hetportaal.com Beeldmateriaal: BC Fotografie, Ad Bogaard, iStockphoto, Creative Owl Media Vormgeving en DTP: Finnmedia.nl, Alkmaar © Niets uit deze uitgave mag, op welke wijze dan ook, worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. GESCHREVEN DOOR Peter van Gestel
INHOUD 7 2024 NUMMER 5 WWW.PROMZ.NL 10 29 51 56 65 INHOUD 07 VOORWOORD 09 WIE ZEGT WAT IN DIT NUMMER? 10 HET RIJKSMUSEUM BEDIENT MET STERKE CAMPAGNES EN ACTIVATIES DE HELE WERELD. 22 LEX VAN DEN BOSCH: “IK KIJK GRAAG VOORUIT.” 29 PUZZLE & SPELLEN SPECIAL. 30 WINK GAMES 35 50 JAAR RUBIK CUBE 36 IDENTITY GAMES 40 ZUSTAINABOX: HOE EEN IMPACTVOLLE GEBEURTENIS KAN LEIDEN TOT EEN IMPACTVOL BEDRIJF. 44 DE GROTE AMBITIE VAN DE KICK AND RUSH GROUP. 48 NEW KID ON THE BLOCK: MONDAY MERCH GROEIT HARD EN SNEL. 51 JOS BURGERS VERTELT HOE JE AAN SUPERFIJNE KLANTEN KOMT. 56 WORKWEAR: FAMILIEBEDRIJF HURRICANE 65 KERSTSPECIAL: 5 OPDRACHTGEVERS OVER KERSTPAKKETTEN EN EINDEJAARSGESCHENKEN. 84 ROBITEX GROTE WINNAAR LEVERANCIER VAN HET JAAR 2024. 86 INKOOP PROMOTIONELE PRODUCTEN DOOR DE JAREN HEEN. 91 STAAT & CO 75 JAAR BUSINESS GIFTS 95 GADGETZ 100 NOTEZ 102 COLUMN MARTIN DE WINTER
9 WIE ZEGT WAT IN DIT NUMMER? 2024 NUMMER 5 WWW.PROMZ.NL “Onderzoek eens hoeveel van je orders voortkomen uit een aanbeveling. Ik kan alvast verklappen dat de kans dat je de opdracht krijgt groter is, dan wanneer een klant je heeft gevonden via internet.” (Jos Burgers, auteur ‘Superfijne Klanten’, pag. 55) “MAAR SPELLEN HEBBEN NOOIT INGEBOET AAN POPULARITEIT. ER IS TEGELIJKERTIJD OOK ALTIJD NOG DE WENS VAN MENSEN OM MEER SAMEN TE ZIJN. DAT ZORGT ERVOOR DAT ER JUIST MEER SPELLEN GESPEELD WORDEN.” (Jeroen Nugteren, Identity Games, Hokra, pag. 36) “De macht die de bedrijfspensioenfondsen hebben en het geld, de verschillende belangen en de rol van de overheid daarin, het van het kastje naar de muur gestuurd worden…een heel bizar proces.” (Lex van den Bosch, AllGifts en Cow Company, pag.25) “BIJ ALLES WAT WE DOEN, NIET ALLEEN IN MARKETING, GAAN WE UIT VAN DE COLLECTIE. DAT KLINKT VANZELFSPREKEND, EN DAT IS HET OOK. MAAR DE KUNST IS OM VERVOLGENS MET HET VERHAAL MENSEN IN HET HART TE RAKEN.” (Nanet Beumer, Rijksmuseum, pag. 11) “De variatie wordt op prijs gesteld, dus we doen in ieder geval niet twee jaar achter elkaar hetzelfde. Vorig jaar hebben we een kerstmarkt georganiseerd waar allerlei luxe producten te kiezen waren met vouchers. Was hartstikke geslaagd, wellicht doen we het volgend jaar nog eens. Dit jaar kiezen we weer iets anders.” (Kees Jan Willeboordse, Director People & Culture bij Universal Music, pag. 71)
COLLECTIE, CONNECTIE, CONVERSIE FOTOCREDIT: XXXXX XXXXXX
11 2024 NUMMER 5 WWW.PROMZ.NL Natuurlijk, met ‘producten’ als Rembrandt, Frans Hals en Johannes Vermeer heb je goud in handen. Maar ook ‘goud’ verkoopt zich niet vanzelf. En als je niet alleen volle zalen wil, maar ook de missie hebt om mensen, kunst en geschiedenis - wereldwijd! - te verbinden, dan vergt dat zogezegd kunststukjes in marketing en merkactivatie. Het team van Nanet Beumer, Head of Digital, Marketing & Campaigns bij het Rijksmuseum, slaagt daar keer op keer in. De cultuursector staat bijna continu onder druk, niet alleen door broze financieringsmodellen die deels afhankelijk zijn van politieke besluitvorming, maar ook door gebeurtenissen die een samenleving kunnen ontwrichten. Zo hebben veel musea grote moeilijkheden gehad om na de coronacrisis hun bezoekersaantallen weer op een acceptabel niveau te krijgen. Ook voor het Rijksmuseum was dat een krachtproef van jewelste. En de framing dat cultuur ‘een linkse hobby’ is, doet de levensvatbaarheid van culturele instellingen bepaald geen goed. In dat licht is het op zijn zachtst gezegd een megaprestatie dat het Rijksmuseum amper negen maanden na afloop van de laatste lockdown-periode alle records wist te breken qua bezoekersaantallen (fysiek en online), social media-bereik en shop-omzet. Nota bene met een tentoonstelling van ‘slechts’ 28 (kleine) HET RIJKSMUSEUM BEDIENT MET STERKE CAMPAGNES EN ACTIVATIES DE HELE WERELD GESCHREVEN DOOR - RUUD SLIERINGS werken van Johannes Vermeer. En het mooie is, dat resultaat is niet bereikt door heel hard en heel veel te roepen in de media - zo’n kostbare ratrace zou hooguit op de kortetermijn effect kunnen hebben - maar door heel inhoudelijk campagne te voeren, door een onvergetelijke (blijvende) online ervaring te creëren, en door slimme partnerships aan te gaan. Beter kijken is meer zien ‘Bij alles wat we doen, niet alleen in marketing, gaan we uit van de collectie’, verklaart Nanet Beumer. ‘Dat klinkt vanzelfsprekend, en dat is het ook. Maar de kunst is om vervolgens met het verhaal mensen in het hart te raken. Bij Johannes Vermeer was dat gelijk ook de grote moeilijkheid. Rembrandt kent iedereen, de rebel-schilder die 300 zelfportretten heeft gemaakt en van wie we heel veel weten. Dat geldt ook voor
KOP
2024 NUMMER 5 WWW.PROMZ.NL 13 COLLECTIE, CONNECTIE, CONVERSIE Vincent van Gogh: mede dankzij de vele brieven aan zijn broer kennen we deze underdog die bij leven slechts één schilderij wist te verkopen, behoorlijk goed. Maar van Vermeer weten we bijna niets, zelfs niet hoe hij eruitzag. Zijn hele oeuvre beslaat slechts 37 werken, vermoedelijk, we weten het niet precies.’ Toch wilde het Rijksmuseum juist van deze mysterieuze zeventiende-eeuwse schilder een overzichtstentoonstelling opzetten, een missie waar een kleine tien jaar aan is gewerkt. Onderzoek leerde dat Vermeer veel van zijn eigen inboedel op het doek zette. Dat bood de marketingafdeling een mooi haakje om een verhaal te vertellen, aldus Beumer: ‘Die objecten vertelden enigszins wie hij was, wat hij belangrijk vond. Dat verhaal konden we gebruiken voor alle kanalen die we in de marketing en communicatie wilden inzetten. In eerste instantie zijn we letterlijk zijn huis gaan visualiseren, dat je daar als bezoeker in kon rondkijken. Maar we kwamen er al snel achter dat dit niet werkte. Het voelde te veel als een gimmick, het ging te weinig over zijn werk. En dat terwijl zijn schilderijen zelf al een soort 3D-leefomgeving uit die tijd lieten zien. We zeggen over onze collectie altijd: beter kijken is meer zien. Dat gold in dit geval ook. Dus alles ging van tafel en we zijn opnieuw begonnen. Zo hebben we het concept ‘Dichterbij Vermeer’ ontwikkeld. Vanuit de collectie stap je in de wereld van deze Delftse meester. Dat werd het verhaal in het museum, in de online ontdekkingstocht, in alle kanalen en in de contacten met de nationale en internationale pers.’ Online-offline Het motto ‘beter kijken is meer zien’ mag voor de kunstwerken gelden, het is in zekere zin dus ook van toepassing op de marketingaanpak. De aanvankelijke invalshoek - virtueel Vermeers huis en kamers binnenstappen - was misschien iets te makkelijk en voor de hand liggend. Door net wat scherper naar het ‘materiaal’ en de vertelkracht te kijken, is het concept ontwikkeld waarin de leefwereld en het werk van de kunstenaar centraal is gezet: Dichterbij Vermeer. Idem dito voor de tentoonstelling van een jaar later: De Streken van Frans Hals. In beide gevallen is de fysieke tentoonstelling in het museum verrijkt door een indrukwekkende online ontdekkingstocht die je de werelden van beide kunstenaars intrekt. De online collectie-presentatie kannibaliseert niet op het fysieke museumbezoek. Integendeel, het zet de kunstenaar juist veel beter ‘in de verf’ (met dank ook aan de tekst en uitleg die door Stephen Fry is ingesproken). Bovendien waren de tickets voor het fysieke bezoek aan het Rijksmuseum in no time uitverkocht. Beumer: ‘Een online bezoek is even uniek als een offline bezoek. We hebben deze digitale presentatie gemaakt voor het publiek dat om uiteenlopende redenen - uitKerncijfers Rijksmuseum (2023) • Eén van de 472 bij de Museumvereniging aangesloten musea • Alle musea samen: ruim 30 miljoen bezoekers • Rijksmuseum: 2,7 miljoen bezoekers (inclusief 473.000 kinderen) • 38% bezoekers uit Nederland, 12% uit VS, 7% uit Duitsland, 7% uit Frankrijk • 8,2 miljoen unieke bezoekers website; social media-bereik: 77 miljoen
KOP
15 COLLECTIE, CONNECTIE, CONVERSIE verkocht, te duur, te ver weg - niet kon komen. Maar we zagen al snel dat ook museumbezoekers zich online gingen voorbereiden en na afloop nog eens terugkeken naar wat ze in het museum hadden gezien. Het bood dus juist veel extra’s. De levensduur van Vermeer Online is ook groter dan de fysieke tentoonstelling, want nu, ruim een jaar na sluiting van de tentoonstelling, bezoeken nog altijd duizenden mensen de online experience. Het biedt dus echt meerwaarde. Een museum heeft muren, daar ben je altijd in je capaciteit beperkt. Online biedt dan veel extra mogelijkheden.’ Social currency Elf jaar geleden heeft het Rijksmuseum de vaste collectie al online gezet, in de Rijksstudio, in een hele hoge resolutie zodat je de kunstwerken super gedetailleerd kunt zien. Voor iedereen, waar ook ter wereld, is alles gratis te bekijken en te downloaden. Beumer: ‘Dat was een revolutie in de museumwereld. We zijn de Rijksstudio nu aan het vernieuwen en nog toegankelijker aan het maken, dit najaar lanceren we de verbeterde versie. Alles digitaal aanbieden doen we omdat we, naast uiteraard kaartverkoop en het verzorgen van lezingen, workshops en seminars, ook een niet-commerciële missie hebben: mensen, kunst en geschiedenis verbinden. De collectie is niet van ons, maar van de hele wereld. Wij noemen dat onze social currency. Wij beheren en conserveren de collectie. Het echte beeld kun je bij ons in Amsterdam zien, het digitale beeld moet voor iedereen beschikbaar zijn.’ In marketingtermen: hier is sprake van een funnel, een soort trechter die begint bij het creëren van bekendheid (awareness), want als je de collectie niet kent is de kans niet groot dat je het museum gaat bezoeken. De awareness rondom die social currency wordt aan de voorkant gevoed via kanalen 2024 NUMMER 5 WWW.PROMZ.NL die dus voor iedereen toegankelijk zijn, het Rijksmuseum werkt daarvoor bijvoorbeeld ook samen met kunst-community’s op facebook en instagram. Mede daardoor is het Rijksmuseum een ijzersterk merk geworden: een tweejaarlijks merkonderzoek van Hendrik Beerda Brand Consultancy leert dat de geholpen bekendheid rond de 90% ligt. Dat is bijzonder hoog, in de cultuursector scoort alleen het Anne Frank Huis hoger. Vanuit zo’n sterke basis kun je verdieping aanbrengen en op verbinding inzetten, mensen dieper de Rijksstudio in trekken, een online ontdekkingsreis optuigen, en uiteindelijk bezoekers naar het museum krijgen om de Nachtwacht of het Melkmeisje echt in de ogen te kijken. Meesterstuk in marketing Het succes van de marketing van het Rijksmuseum is dus te danken aan een totaalconcept dat inzet op storytelling, branding en activatie, allemaal gestuurd vanuit het doel om mensen met behulp van de collectie in het hart te raken. Dat het Rijksmuseum daarvoor samenwerkt met veel verschillende partners is noodzakelijk, ‘want’, zegt Beumer: ‘onze budgetten zijn te klein om grote campagnes en
KOP
17 2024 NUMMER 5 WWW.PROMZ.NL COLLECTIE, CONNECTIE, CONVERSIE activaties zelfstandig op te zetten. Wij zijn in feite de content-leverancier. Partners, zoals KPN, het bedrijf dat de online experiences van Johannes Vermeer en Frans Hals mede mogelijk gemaakt heeft, helpen ons om daar mooie producten voor te ontwikkelen.’ Vaak wordt gedacht dat je met blockbusters rond grote meesters vanzelf volle zalen trekt, maar de realiteit is, zeker na een heftige pandemie, een stuk weerbarstiger. In 2019 trok het Rijksmuseum bijna 2,7 miljoen bezoekers, in 2022, het jaar waarin alles weer open ging, waren dat er een miljoen minder. Ook andere musea leden enorm onder de aarzeling bij bezoekers om zich weer naar het museum te begeven. ‘Ik heb er wakker van gelegen’, erkent Beumer. ‘Kwam de Vermeer-tentoonstelling niet te snel? Daarom zijn we al vroeg begonnen met communiceren en inspireren, eerst naar de pers en vervolgens naar kunstliefhebbers en het grote publiek, via socials, publieksmedia, website, nieuwsbrieven. Zo hebben we een soort buzz gecreëerd, niet vanuit een platte sales-aanpak maar met een aanloop vanuit de social currency. Door consistent het verhaal te vertellen, konden we uiteindelijk converteren naar ticketing. Dat is altijd ons uitgangspunt: vanuit de collectie toewerken naar connectie en conversie.’ En zo kwam er dus een meesterstuk in marketing met spectaculaire resultaten tot stand. De tot dan toe succesvolste tentoonstelling was ‘De Late Rembrandt’ uit 2019 (pre-corona) met 520.000 bezoekers. Naar Vermeer kwamen ruim 650.000 kunstliefhebbers, die ook nog eens voor ruim 4 miljoen euro aan kunstartikelen in de museumshop kochten (meer dan vier keer zoveel als van tevoren verwacht werd). En omdat de toegangskaarten al snel uitverkocht waren, had dat bezoekersaantal nog veel hoger kunnen uitvallen als de tentoonstelling langer had geduurd (wat door internationale bruikleen niet mogelijk was). Kerncijfers Rijksmuseum (2023) • 653.688 bezoekers uit 103 landen • Ticketprijs € 32,50 (10 euro bovenop de normale toegangsprijs) • Waardering fysieke tentoonstelling: 8,7 • 747.000 unieke bezoekers online experience (11 minuten gemiddelde kijktijd) • Waardering online experience: 8,9 • Bereik social media: 14.572.319 • Nieuwe volgers op social media: 129.782 • Nieuwe e-mailadressen: 116.313 (4% groei)
KOP
2024 NUMMER 5 WWW.PROMZ.NL 19 COLLECTIE, CONNECTIE, CONVERSIE Voor de indrukwekkende online experience zijn geen vergelijkingscijfers omdat het de eerste keer was dat zo’n digitale tool is ingezet. Maar bijna 750.000 unieke bezoekers die ook nog eens gemiddeld maar liefst ruim 11 minuten bleven hangen, dat is ongekend. Dichterbij nieuwe doelgroepen Het is al decennialang een ongeschreven wet in de marketing en reclame: consistency counts, persistency pays. En toch is de verleiding vaak groot om, in de drang om snel te scoren, te gaan voor de korte termijn. Dat zal bij het Rijksmuseum niet snel gebeuren, al zijn er de afgelopen jaren wel speciale acties voor Amsterdammers geweest, zoals de actie waarbij je op vertoon van je fietssleutel gratis het museum in kon, of de actie waarbij je met je eigen nachtwacht (een persoonlijk attribuut met daarop een afbeelding van het meesterwerk van Rembrandt) gratis naar dé Nachtwacht kon. Ludieke acties, maar voor het grotere maatschappelijke doel - social currency delen met de wereld - blijft de basis altijd het verhaal van de collectie. En daarvoor biedt het ‘Dichterbij-format’ grote mogelijkheden. ‘Maar het zal nooit een invuloefening zijn’, nuanceert Beumer. ‘Elke collectie, elke kunstenaar is uniek, Dat vraagt elke keer om een eigen verhaal. Maar de online presentatie biedt wel de gelegenheid om een wereldwijd publiek te bereiken. Vorig jaar hebben we via social media ruim 77 miljoen mensen bereikt, die kunnen natuurlijk nooit allemaal fysiek naar het museum komen. Prachtig toch dat we zoveel mensen van onze kunstwerken kunnen laten genieten?’ Met de ‘Collectie Online’ wil het Rijksmuseum de collectie nog toegankelijker maken, voor steeds meer groepen. En dat is best een uitdaging, erkent Beumer: ‘We willen ook een andersoortig publiek en nieuwe generaties verleiden. Kunstliefhebbers naar het museum krijgen, dat lukt ons goed. We hebben een vaste, trouwe klantengroep. Zo’n driekwart van het jaarlijkse bezoek komt voor de vaste collectie, de zeventiende-eeuwse meesterwerken. De meeste nationale kunstliefhebbers hebben die al gezien, die komen voor tentoonstellingen. Prima, beide groepen kunnen we bedienen. Maar we willen de doelgroep ook verbreden: mensen die een drempel voelen voor een fysiek bezoek en vooral ook jongeren. Die groepen verleiden, daarin hebben we nog wel wat te doen.’ (advertentie) Nanet Beumer
22 Lex van den Bosch
2024 NUMMER 5 WWW.PROMZ.NL 23 “Voor mij betekent ondernemen je doelen behalen. En er komt steeds weer een nieuw doel. Dat heb ik nodig, die drive en ik rust niet totdat ik het doel behaald heb.” Winnen Wanneer ontstond dat doelbewuste leven bij jou? “Vroeger op school had ik helemaal geen doelen waar ik naar streefde. Ik had dat wel altijd met sport, ik wilde en wil gewoon graag winnen, maar school interesseerde me niet. Twee keer in 4-havo blijven zitten is niet zo succesvol… Toen mijn ouders vervolgens zeiden ‘zoek maar zelf uit hoe je het gaat doen, maar ga het doen!’, ben ik naar de avond havo gegaan. En daar zaten ze er minder bovenop dat ik het moest halen, en toen lukte het wel.” Wat ben je daarna gaan doen? “Ik ben toen vanuit ‘t Gooi naar de Textielschool in Enschede gegaan. Ik wilde inkoper worden, net als mijn vader. Mijn opa zat ook in textiel en ik vond het een leuk product. Ik weet nog dat ik de eerste dag daar in m’n geruite Gooise broek naar school ging, de opmerkingen waren niet van de lucht! Uiteindelijk Lex van den Bosch is een ondernemer die het graag goed wil doen. De eigenaar van distributeur The COW company en e-commerce platform Allgifts houdt graag een low profile, maar is zeer serieus over de toegevoegde waarde van de promotionele branche in creatieve concepten en marketing. Niet graag vanuit de heup schietend, verdiept hij zich grondig in de wet- en regelgeving die daarbij van toepassing zijn. Zijn betrokkenheid bij de branche bracht hem in het bestuur van brancheorganisatie de PPP, waar hij in samenwerking met anderen veel heeft weten te bereiken. Toch kan het nooit goed genoeg, trots en tevredenheid staan nu eenmaal niet in zijn woordenboek. EIGENAAR VAN THE COW COMPANY EN ALLGIFTS LEX VAN DEN BOSCH WIL 24 DINGEN TEGELIJK, EN SNEL ‘IK KIJK HEEL ERG GRAAG VOORUIT’ GESCHREVEN DOOR - LISETTE ERDTSIECK ben ik niet afgestudeerd maar ben ik in Enschede bij een expediteur voor lucht- en zeevracht terecht gekomen. Dat lijkt misschien een rare afslag, maar ik had een vriend die ook in die tak van werk bezig was en die had me er vaak over verteld. En het beviel me wel! Ik kon ook goed overweg met de Tukkers. Zij laten zich niet zo voorstaan op wat ze bereikt hebben en dat kan ik erg waarderen. Dat heb ik ook van mijn eigen familie meegekregen, een low profile mentaliteit, je niet belangrijker voelen dan een ander. Op een gegeven moment ben ik teruggegaan naar Bussum. Ik heb toen korte tijd als verkoper in de textiel gewerkt en veel geleerd over handel, om vervolgens op Schiphol verkoop te gaan doen voor expediteur Dutch Air. Ik heb daar veel contacten opgebouwd. Na een aantal jaar ben ik voor mezelf begonnen. Ik had een klant die een bedrijf in ondermode had opgezet in Nederland, en ik wilde dat merk in Duitsland op de markt brengen. Dat werd uiteindelijk niet succesvol genoeg en na drie jaar heel hard werken heb ik dat opgegeven.” The COW company “Ondertussen had ik contact gehouden met een collega van Dutch Air die in de promotionele industrie werkzaam was en The COW company was gestart. We konden het goed met elkaar vinden en zij had iemand nodig in haar bedrijf. Zo ben ik zo’n 25 jaar geleden in deze branche terecht gekomen. De samenwerking verliep zo goed dat we The COW company samen zijn gaan uitbouwen. We hadden geen catalogus zoals de meesten in die tijd en richtten ons op gericht meedenken met de klant om juist te creëren wat er nog níet was. Dat is een heel creatief proces. We hadden een goede website en waren super snel in levering. We hadden de contacten in het Verre Oosten, met de expediteurs, met de leveranciers, dus dat werkte heel goed.” Hoe is Allgifts er vervolgens bijgekomen? “Ik kreeg op een gegeven moment de aanvraag voor een offerte om 500 strandballen te leveren. Vervolgens werd dat afgeketst omdat we te duur waren. Op dat moment vroeg ik me af ‘wat is hier mijn toegevoegde waarde?’. Er is een markt met dit soort aanvragen en ik wil deze klanten kunnen bedienen. Maar ik wil dat mijn team en ik er geen onnodige tijd aan kwijt zijn want wij hebben meer te bieden dan een offerte maken. Dus
KOP Een uniek sculptuur op maat laten maken? WWW.SCULPTURENKOPEN.NL Rosmolenweg 9b 3356 LK Papendrecht info@sculpturenkopen.nl 078-3604014
2024 NUMMER 5 WWW.PROMZ.NL 25 ‘IK KIJK HEEL ERG GRAAG VOORUIT’ toen heb ik gezegd ‘we moeten automatiseren’. Daardoor is Allgifts ontstaan. Automatisering is in onze industrie echt iets anders dan in andere branches. We willen functionaliteiten die andere industrieën niet gebruiken en dat moet voor onze business speciaal ontwikkeld worden. Bij aanvang lijkt iedereen het te kunnen fixen maar verder in het automatiseringstraject lopen velen erop vast. Dat is echt een onderschatte uitdaging!” “Tien jaar geleden hebben mijn zakelijke partner en ik afscheid van elkaar genomen, omdat we beiden een ander beeld hadden van hoe de toekomst eruit moest zien. We hadden intussen meerdere bedrijven onder onze hoede, waaronder Amigo Promotion en ook een feestlocatie met horeca. Zij is met de laatste twee verder gegaan en ik werd ceo van The COW company en Allgifts. Ik werk nu samen met 18 medewerkers in Zwolle. Wij bedienen klanten in Nederland, België en Duitsland, van de kapper op de hoek tot grote merken als Heineken en L’Oréal, tot aan banken, overheden en verzekeringsmaatschappijen enzovoorts.” Niet een beetje “Ik ben zo’n ondernemer die het goed wil doen. Ik ben soms roomser dan de paus, daar voel ik me goed bij. Ik wil dingen niet een beetje doen, ik wil alles van te voren helemaal uitzoeken. Ik ben in coronatijd bijvoorbeeld ook niet overgegaan op de verkoop van mondkapjes, terwijl ik daar best geld aan had kunnen verdienen. Ik ben nog steeds blij dat ik het niet gedaan heb. Als ik iets doe dan doe ik het goed, en als ik niet 100 procent zeker ben, dan doe ik het niet. Voor The COW company is er vaak een behoorlijke investering in tijd en kosten vooraf nodig. Het kan maanden duren om wet- en regelgeving grondig uit te zoeken, het vinden van de juiste distributeurs of fabrikanten, en de logistiek. Vervolgens haken mensen dan soms toch af omdat ze de prijs te hoog vinden. Wij zijn dan al een hele tijd bezig geweest met het project. Voor de klant is de complexiteit van het proces achter de totstandkoming van een goed product niet altijd even duidelijk.” Kun je een promotioneel product of actie noemen die je erg is bijgebleven? “We hebben bijvoorbeeld een mooie zomerspaaractie voor de Spar gedaan met picknickkleden. Dat had ook best wat voeten in de aarde maar is uiteindelijk heel goed geworden. En een custom made reistrolley tas voor alle medewerkers van Covebo met een heel goede look and feel waar het transport vanuit Azië een groot probleem was gedurende Covid. Maar in minder positieve zin zijn er ook voorbeelden zoals een gigantische hoeveelheid kerststerren waarbij de lijmlagen loslieten, dat kan ook gebeuren. En er staat in Pakistan ook nog steeds een container van ons met 3000 voetballen die niet rond waren... Wij hebben ook leergeld betaald.” PPP Waarom ben je als bestuurslid bij de brancheorganisatie PPP aan de slag gegaan? “Ik wilde wat verder kijken dan de grenzen van mijn eigen bedrijven. Ik vind dat de promotionele industrie zichzelf nog steeds heel slecht verkoopt. ‘Als je het echt niet meer weet ga je pennetjes verkopen,’ zo wordt er vaak naar gekeken. Iedereen kan wel een promotioneel product maken en verkopen. En dat is gewoon niet waar. Als ik op een verjaardag sta, en ik vertel wat ik doe, dan ben ik vaak snel uitgepraat omdat niemand weet waar ik het over heb, en wat er allemaal bij komt kijken. Er zijn grote kansen voor de industrie maar er zijn ook bedreigingen. Als je niet bundelt en alleen maar blijft doen wat je deed, dan neemt de markt af. Ik ben begonnen met het dossier sustainability waarvoor we ons aansloten bij het Ecovadis keurmerk. Daarna ben ik penningmeester geworden en daarna het vicevoorzitterschap. We zijn onder andere flink bezig geweest om een Europees netwerk op te starten.” En je bent in onderhandeling geweest met de pensioenfondsen… “Ja, er is een regel dat een bedrijfstak pensioenfonds (bpf) zelf mag bepalen welke bedrijven binnen hun regels vallen. Het bpf MITT (mode, interieur, textiel en tapijt) had de regel dat als je iéts met textiel doet, en dat kon bij wijze van spreken één paar sokken zijn, je je bij hen moest aansluiten. Dat klopte gewoon niet. Verplichtingen aan pensioenfondsen vind ik fout. En ook in dit geval hield ik voet bij stuk omdat ik wilde winnen, omdat ik het onrechtvaardig vond. Dat proces met onderhandelingen en lobbyen was heel leerzaam en wonderlijk. De macht die de fondsen hebben en het geld, de verschillende belangen en de rol van de overheid daarin, het van het kastje naar de muur gestuurd worden…. een heel bizar proces. Ik gebruik niet snel het woord trots maar we, voorzitter van de PPP Joop van Veelen, directeur Marijke van Hoorne en Hans Biesheuvel, indertijd voorzitter van Ondernemend Nederland, hebben hier wat voor elkaar gekregen. Het MITT heeft zijn verplichtstelling inmiddels aangepast wat gunstig is voor de meeste bedrijven in onze branche. Als PPP hebben we ook een intentieverklaring met hen getekend. De nieuwe verplichtstelling ligt bij
KOP
2024 NUMMER 5 WWW.PROMZ.NL 27 ‘IK KIJK HEEL ERG GRAAG VOORUIT’ het ministerie van Economische Zaken en moet nog wel worden goedgekeurd voordat hij van kracht is.” Ondanks dat je moeite hebt met trots, mag je zo’n overwinning dan van jezelf vieren? “Ik weet dat ik een fles champagne in de koelkast heb gezet, maar ik weet niet meer zeker of ik hem geopend heb…. Maar ik ben vooral blij dat ik de enorme hoeveelheid tijd die het mij, mijn familie, en mijn onderneming kostte, nu aan iets anders kan besteden.” Eindresultaat Wat vind je het leukst aan het vak? “De handel zelf, het maken van de deal, het werken naar succes toe. Het is mooi dat mensen hun handel en wensen aan jou toevertrouwen. Ik geniet te weinig van het onderweg zijn, dat zou ik meer moeten doen, want ik ben bezig met het behalen van het eindresultaat en dan ben ik in m’n hoofd alweer heel snel onderweg naar het volgende. Het is ook mijn makke dat ik nooit tevreden en trots ben.” Wanneer is voor jou een dag geslaagd als je thuiskomt? “Als mijn gezin me thuis nog steeds vriendelijk gedag zegt is het mooi….”, maar een dag is geslaagd als ik op de een of andere manier stapjes gemaakt heb, iets wat mogelijkheden geeft. Als ik perspectief heb is het mooi.” Wat kun jij goed en wat minder goed? “Dat zit echt in mijn karakter: het gevoel te hebben dat je het nooit goed genoeg doet. Het kan altijd beter. Ik leer ermee leven. Het is ook niet zo dat het allerbeste alleen goed genoeg is maar het is het proces zelf dat me nooit snel genoeg gaat, en ikzelf ga ook niet snel genoeg… ik wil resultaat zien! Geduld is dus niet mijn sterkste kant. Rust nemen ook niet. Dat zijn niet altijd even handige eigenschappen voor de buitenwereld. Ik ben best wel goed in het mezelf niet te groot maken en ik ben een doorzetter. Als ik ja wil horen, is nee geen antwoord. Ik doe soms ook lang over beslissingen nemen omdat ik eerst alle informatie goed op een rijtje wil hebben. Dan ga ik met al m’n creativiteit kijken hoe het wél kan, ook als het moeilijk is. Dat kan natuurlijk ook een valkuil zijn, soms is het handiger om eerder te stoppen. Ik weet niet wanneer ik moet stoppen, dus ik stop dan ook niet. ” Is dat dan dat je niet wilt falen? “Nee, ik vind het niet erg om te falen, of te verliezen, maar ik wil winnen, ik vertrouw erop dat het kan. Is dat zelfverzekerdheid of juist onzekerheid, het niet durven loslaten, wie zal het zeggen? Het zou heel goed kunnen zijn dat mijn keuze uiteindelijk niet de beste was en dat als je andere afslagen had genomen of eerder was gestopt veel verder zou zijn geweest… Je kiest je eigen pad, waar je je lekker bij voelt. Soms levert dat struggles op maar daar ben jij zelf verantwoordelijk voor.” Promenade des Anglais “Ik had ooit een moment op vakantie, lopend over de Promenade des Anglais in Nice, dat ik niks moest en geen doel had. Die momenten heb ik niet vaak en even wist ik het niet meer… links of rechtsaf? Ik ben verder langs de boulevard gelopen en teruggegaan naar m’n appartementje niet ver daar vandaan aan de westkust van Italië. Het is een plek waar ik al mijn hele leven de zomervakantie doorbreng. Een klein huisje aan het strand in de plaats Ventimiglia. Daar hoef ik niets, het is thuis voor mij. Mijn oma kwam daar ooit via een krantenadvertentie terecht voor een vakantie. Zij gingen daar vervolgens elke zomer heen en daarna deden mijn ouders dat ook met m’n zus en mij. Er verandert nooit iets daar en dat vind ik heerlijk. Ik heb mijn spullen er staan, alles gaat volgens hetzelfde ritme, op die dag is er markt, op dat adres ontbijten we... Dat ik daar niet hoef na te denken is pure ontspanning voor mij. Heb je een partner en/of kinderen? “Ik heb een vrouw en heb twee dochters, Sam en Pien, die nog thuis wonen. Zij komen trouwens ook heel graag naar Ventimiglia! Ik rij ernaartoe met de ene dochter en terug met de ander en dan stoppen we onderweg op verschillende plekken. Dat geeft mooi een-op-een contact.” Welke hobby’s heb je naast werken? “Naast m’n werk sport ik zo’n 12 keer per week. Van kinds af aan ben ik judoka en tegenwoordig doe ik meer jiujitsu. Ik vind dat heel mooie sporten omdat het gaat om discipline en respect maar ook het stoeien. Dat ligt nu door corona en MeToo een stuk gevoeliger, maar ik vind juist dat het goed is voor meisjes en jongens om samen te sparren! Ik was vroeger niet erg groot, zo leerde ik mijn mannetje staan. Verder doe ik aan fitness, zwemmen, kickboksen, en ook een beetje yoga om de lenigheid in het lichaam te houden.” Toekomst Hoe zie jij de toekomst en wat zijn daarin je doelen? “Voor de branche gaat er naar mijn mening wel wat veranderen. Er is veel in beweging en een enorm pallet aan verschillende disciplines en dat vind ik heel interessant. Kort gezegd: de grotere klanten willen en moeten global bediend worden, en middelgrote spelers in de branche moeten vooral service en toegevoegde waarde bieden. Dan is er nog een grote groep promotionele bedrijven met wel degelijk kennis van de markt maar erg afhankelijk van het aanbod van leveranciers, en daarvan zal een aantal overbodig worden. Het persoonlijk contact in de handel is minder belangrijk geworden dan vroeger omdat het allemaal snel moet nu. E-commerce bedrijven moeten geweldig veel investeren om te overleven, maar tegelijkertijd is het een heel interessante markt voor veel stakeholders. Mijn doel is om binnen 5 tot 10 jaar een toonaangevende e-commerce speler te zijn in Europa. Ik denk dat we een goede kans maken. Het is in elk geval heel uitdagend!” Zou het anders niet heel saai worden? “Het ook best fijn als het soms saai is! De tijden zijn al enerverend genoeg. Never a dull moment.”
KOP
2024 NUMMER 5 WWW.PROMZ.NL 29 De trend is al enige jaren zichtbaar: de wens om weer gezellig samen te zijn. In levende lijve, zonder afleiding van mobieltjes (lees social media). Gewoon aandacht voor elkaar. Echte gesprekken tijdens een borrel, lekker eten en daar horen natuurlijk ook bordspellen bij. Samen een bordspel spelen of een puzzle maken is hot, ook onder jongeren. Ongetwijfeld aangewakkerd tijdens de pandemie, maar ook al voor die tijd een reactie op de steeds vluchtiger wordende contacten via allerlei schermen. Het is een zeer logisch gevolg van al die onpersoonlijkheid. In deze special twee bedrijven die met ziel en zaligheid spellen vertegenwoordigen, maken, bedenken en personaliseren. Wil je als merk op het netvlies van je klant komen te staan en een positieve associatie met dat merk teweeg brengen? Overweeg dan zeker eens een spel in te zetten als promotioneel product bij je merkactivatie of wellicht als (eindejaars) geschenk. PUZZLE & SPELLEN SPECIAL
30
2024 NUMMER 5 WWW.PROMZ.NL 31 Spellen zijn meer dan alleen een bron van vermaak. Ze bieden bedrijven een unieke manier om hun merkwaarden over te brengen, relaties te verdiepen en klantloyaliteit te versterken. Lidi Schilders van Wink Games, vertelt hoe maatwerkspellen een blijvende indruk achterlaten. En dat kan al vanaf kleine oplages. WINK GAMES BIEDT BEDRIJVEN MAATWERK IN SPELLEN WAAROM SPELLEN EEN IDEAAL RELATIEGESCHENK ZIJN Het idee voor Wink Games ontstond spontaan, toen oprichter Lidi Schilders bij een kennis een bordspel op maat zag staan. ‘Het was een relatiegeschenk, en toen we het begonnen te spelen, dacht ik meteen: dit is wat ik wil doen – spellen op maat maken’, vertelt ze. Met een achtergrond in bedrijfskunde besloot Schilders dit idee verder te verkennen. Ze ontdekte al snel dat oplages van 1.500 exemplaren of meer wel mogelijk waren, maar dat aanbieders vaak niet waren ingesteld op kleinere aantallen. ‘Er was vraag naar kleinere oplages, net als naar duurzaamheid en lokale productie, maar de markt was daar nog niet op ingericht.’ Schilders zag een gat in de markt. ‘Aan de ene kant waren er universiteiten, hogescholen en onderzoeksinstellingen zoals TNO, die spellen wilden inzetten voor educatieve doeleinden. Aan de andere kant was er vraag vanuit bedrijven die op zoek waren naar unieke relatiegeschenken in kleinere aantallen, bijvoorbeeld voor jubilea of speciale evenementen.’ Ze kwam in contact met Mark Schalken, een ondernemer met ervaring in verpakkingen. ‘Zijn kennis over productie en materialen was precies wat we nodig hadden om Wink Games te starten. We zijn nu ruim vier jaar bezig, en richten ons op oplages van honderd tot tweeduizend stuks. Alles wat we maken is maatwerk, geproduceerd in Nederland, en we letten echt op duurzaamheid.’ Kleinere oplages Wink Games heeft inmiddels een gevarieerd klantenbestand opgebouwd. ‘We werken vooral voor opdrachtgevers in het MKB, maar ook grote merken zoals VDL, Bacardi en Coca-Cola weten ons te vinden als ze op zoek zijn naar spellen in kleinere oplages’, legt Schilders uit. Dit zijn vaak bedrijven die een spel willen inzetten als zakelijk relatiegeschenk, bijvoorbeeld voor een evenement of als kerstgeschenk. ‘Voor deze bedrijven is het vaak een eenmalige actie, dus dan is persoonlijke service en een betrouwbare, snelle levertijd erg belangrijk. We kunnen ze begeleiden door het hele proces, van idee tot eindproduct, omdat we de productie volledig in eigen hand hebben.’ Een belangrijk onderscheidend kenmerk van Wink Games is dat ze niet alleen lokaal produceren, maar ook gebruikmaken van materialen uit Nederland. ‘We hebben een team van tien mensen in de productie, en de vormgeving laten we meestal doen door zelfstandige ontwerpers. Zelf richt ik me vooral op sales en marketing’, zegt Schilders. Verfrissend Schilders ziet dat spellen de laatste jaren enorm populair zijn geworden. ‘We merken dat spellen echt weer in de lift zitten, niet alleen als amusement, maar ook als trainingsmiddel en in de vorm van seriGESCHREVEN DOOR - ALLARD FREDERIKS
KOP
2024 NUMMER 5 WWW.PROMZ.NL 33 WAAROM SPELLEN EEN IDEAAL RELATIEGESCHENK ZIJN ous games. Er is een trend waarin leren steeds vaker via een spel wordt gedaan, bijvoorbeeld in trainingen. Mensen brengen al zoveel tijd door achter een scherm, dat het verfrissend is om iets fysieks te hebben voor een leerervaring.’ Wink Games speelt hierop in met hun werkwijze. ‘Wanneer een klant contact met ons opneemt omdat ze bijvoorbeeld een spel als kerstgeschenk overwegen, beginnen we met een kort gesprek of een online meeting’, legt Schilders uit. ‘Tijdens deze sessie bespreken we de verschillende soorten spellen die mogelijk zijn, het budget, de rol van duurzaamheid, de gewenste oplage en de levertermijn. Omdat we ons richten op kleinere oplages, kunnen we redelijk flexibel zijn in onze aanpak.’ Na het eerste gesprek gaat de klant meestal intern overleggen en volgt daarna een beslissing of Wink Games het spel mag ontwikkelen. ‘Dan hebben we een meeting waarin we echt wat voorbeelden laten zien en de vormgeving bespreken. Vaak doen wij de vormgeving zelf, dus we moeten precies weten waar de wensen en behoeften van de klant liggen. Denk aan de huisstijl, de doeleinden van het spel en andere belangrijke elementen. Meestal gaan er vier tot vijf correctierondes overheen om feedback te verwerken en tot een eindresultaat te komen waar iedereen tevreden mee is.’ Het resultaat is altijd een spel op maat, iets wat vooral in relatiegeschenken en personeelsgeschenken erg belangrijk is. ‘We merken dat klanten vaak geïnspireerd raken door bestaande spellen zoals Monopoly, Triviant of Ticket to Ride, vooral omdat ze zien dat mensen om hen heen meer spellen spelen’, zegt Schilders. ‘We vragen dan welke elementen uit die spellen ze interessant vinden, en die kunnen we vervolgens met elkaar combineren. Afhankelijk van de industrie waarin de klant actief is, kijken we wat passend is.’ van de klant, maar meestal neemt dit tussen de vier en tien weken in beslag.’ Het is volgens Schilders mogelijk om elk aspect van een spel op maat te maken. ‘Je kunt alles personaliseren, van het deksel en de handleiding tot de pionnen en het bord zelf’, legt ze uit. En dat heeft een blijvende impact. ‘Een spel is zo ongeveer het enige relatiegeschenk dat altijd weer uit de kast komt. Het is een leuke manier om kennis te maken met een bedrijf en iets waar mensen over praten omdat ze het gaan spelen. Het biedt een merkbeleving die blijvend is.’ Coca-Cola Een ander voorbeeld van hun werk is het spel dat Wink Games maakte voor Coca-Cola, in samenwerking met marketingbureau Finally. Schilders: ‘Het spel, genaamd De Magische Fabriek, is volledig ontworpen op basis van AI. Het is een relatiegeschenk voor zakelijke relaties van Coca-Cola, bedoeld als bedankje. Het moest origineel zijn en het merk tot leven brengen. Het resultaat was een sprookjesachtig spel met tekenopdrachten, kennisvragen en uitbeeldopdrachten. Het idee is dat je teams vormt en samen het spel doorloopt. Spelenderwijs leer je meer over het merk, bijvoorbeeld over hoeveel producten ze verkopen en wanneer de fabriek werd geopend.’ Volgens Schilders reageren bedrijven vaak enthousiast wanneer ze ontdekken wat de waarde van een spel kan zijn als promotioneel artikel. ‘Als ze zich breed oriënteren op een relatiegeschenk hebben ze vaak nog niet echt een idee van de waarde van een spel. Maar zodra ze zien hoe een spel hun merk tot leven kan brengen en op een originele manier kan worden ingezet, raken ze vaak overtuigd’, zegt ze. ‘Natuurlijk is het niet altijd passend, bijvoorbeeld als het budget niet toereikend is of als een bepaalde tijdlijn niet haalbaar is. Maar over het algemeen zijn bedrijven enthousiast, vooral als ze ontdekken dat een spel een blijvend geschenk is dat hun merk echt onder de aandacht brengt.’ “Een spel is meer dan een geschenk” Maatwerk Een goed voorbeeld van hoe Wink Games maatwerk toepast, is hun samenwerking met schoonmaakbedrijf Vebego bij een spel voor de medewerkers. ‘Uit het gesprek bleek dat het spel niet te veel tekst moest bevatten, omdat niet iedere medewerker de Nederlandse taal goed beheerst. De doelgroep, de wensen van het bedrijf en hun merkwaarden waren allemaal belangrijke factoren die we meenamen in het ontwerp. We beginnen altijd met een conceptversie en werken dan naar het definitieve artwork toe. Hoe lang dat proces duurt, hangt af van de tijdlijn, oplage en specifieke wensen
2024 NUMMER 5 WWW.PROMZ.NL 35 GESCHREVEN DOOR - PETER VAN GESTEL De Rubik’s Cube is een wereldwijd bekend puzzelspel dat de afgelopen decennia zowel jong als oud heeft uitgedaagd en gefascineerd. Deze kleurrijke kubus, bestaande uit zes vlakken met elk negen kleinere vierkantjes, wordt beschouwd als een van de meest uitdagende puzzels ooit gemaakt. Maar wie is de geest achter deze briljante creatie? Het antwoord ligt bij de Hongaarse architect en professor Ernő Rubik. RUBIK’S CUBE: 50 JAAR OUDE ICONISCHE BREINBREKER In 1974, werkte Ernő Rubik als professor in architectuur aan de Universiteit van Boedapest. Hij was altijd al gefascineerd door geometrie en driedimensionale objecten. Zijn oorspronkelijke doel was om een model te creëren dat studenten zou helpen begrijpen hoe driedimensionale bewegingen werken. Hij wilde de relatie tussen de delen van een structuur en het geheel laten zien, en zo werd de eerste versie van de Rubik’s Cube geboren. Aanvankelijk zag Rubik zijn uitvinding niet als een puzzel, maar als een leerinstrument. Hij besefte pas dat hij iets bijzonders in handen had toen hij de kubus door elkaar gooide en het daarna uren duurde voordat hij het weer in de oorspronkelijke staat kon herstellen. Dit moment van realisatie bracht hem op het idee om de kubus als een puzzel te presenteren. Van Hongarije naar de wereld Na het verkrijgen van een patent in 1975, werd de kubus aanvankelijk in Hongarije uitgebracht onder de naam “Magic Cube” (Bűvös Kocka). Het duurde niet lang voordat het potentieel van de kubus werd opgemerkt door internationale bedrijven. In 1980 sloot Rubik een deal met het Amerikaanse bedrijf Ideal Toy Corp, dat de puzzel hernoemde naar “Rubik’s Cube” en het wereldwijd op de markt bracht. De Rubik’s Cube werd al snel een wereldwijd fenomeen. Binnen enkele jaren na de internationale lancering waren miljoenen exemplaren verkocht. De kubus werd niet alleen een speelgoedhit, maar ook een symbool van intellectuele uitdaging en probleemoplossend vermogen. De Impact van de Rubik’s Cube De Rubik’s Cube is meer dan alleen een puzzel; het is een cultureel icoon geworden. Het heeft tal van mensen geïnspireerd om hun cognitieve vaardigheden te ontwikkelen en deel te nemen aan internationale competities. Wereldwijd worden er speedcubing-wedstrijden gehouden, waarin deelnemers strijden om de snelste tijd om de kubus op te lossen. De huidige wereldrecords liggen rond de vier seconden, een indrukwekkende prestatie die aantoont hoe ver de menselijke geest kan gaan. Erfenis van Ernő Rubik Ernő Rubik is inmiddels een legendarische naam geworden. Zijn eenvoudige, maar geniale creatie heeft talloze mensen over de hele wereld uitgedaagd en vermaakt. Vandaag de dag blijft de Rubik’s Cube een symbool van creativiteit, complexiteit en de oneindige mogelijkheden van de menselijke geest. Ernő Rubik heeft met zijn uitvinding een onuitwisbare indruk achtergelaten op de wereld en zijn nalatenschap zal nog vele generaties blijven voortleven. De Rubik Cube wordt in Nederland exclusief vertegenwoordigd door het bedrijf Blikvanger.
36 Bordspellen zijn populairder dan ooit. Daar liggen volop kansen voor merken om spellen in te zetten als marketinginstrument. Jeroen Nugteren van Identity Games legt uit hoe bordspellen merkloyaliteit kunnen versterken en hoe ze de omzet omhoog stuwen. IDENTITY GAMES LAAT CONSUMENTEN MET MERKEN SPELEN WAAROM SPELLEN MEER ZIJN DAN VERMAAK Dat een spel een communicatiemiddel is, heeft vanaf het begin in het DNA gezeten van Identity Games, vertelt managing director Jeroen Nugteren. ‘Pas in 2000, na een jaar of acht, ontwikkelden we ons eerste spel voor in de winkels. We doen zo’n twintig tot dertig projecten per jaar voor bedrijven. Er zit altijd een bepaalde druk achter: bedrijven bellen in april – bijvoorbeeld omdat ze volgend jaar vijftig jaar bestaan – en willen met Kerst iets moois geven aan relaties. Dan heb je maar zeven maanden de tijd om iets moois te bedenken en maken. Dat betekent dat wij goed zijn in razendsnel een spel ontwikkelen.’ In binnen- en buitenland spelen mensen spellen van Identity Games, zoals Escape Room The Game, Ik Hou van Holland, Medical Mysteries, The Original Mouthguard Challenge en Who’s The Dude. Het bedrijf won ook verschillende keren de prijs Speelgoed van het Jaar. Daarnaast heeft Identity Games als enige spelontwikkelaar de Nederlandse licentie om Monopoly op maat te maken. Er zijn al talloze tailor made-edities van het wereldberoemde spel gemaakt, onder meer voor steden en lokale supermarkten en voor merken als Rituals en KLM. Doodsteek? Nugteren bevestigt dat spellen de laatste jaren enorm populair zijn. ‘Dat was al voor corona aan de gang. Ik zit meer dan twintig jaar in de spellenindustrie. Bij iedere nieuwe uitvinding voor gezinsvermaak – of het nou de videorecorder was, of de eerste Nintendo, of de tablet – kreeg ik altijd de vraag van mensen: goh, dit is zeker de doodsteek voor bordspellen? Maar spellen hebben nooit ingeboet aan populariteit. Er is tegelijkertijd ook altijd nog de wens van mensen om meer samen te zijn. Dat zorgt ervoor dat er juist meer spellen gespeeld worden. Vooral de doelgroep van 15 tot 35 jaar speelt veel vaker bordspellen.’ Nugteren ziet wel dat kinderen van 8 tot 12 jaar minder spellen spelen dan vroeger. ‘Tot hun twaalfde zijn ze meer thuis en hebben ze veel online contact met vrienden. Maar jonge ouders gaan wel met bordspellen aan de slag en introduceren
2024 NUMMER 5 WWW.PROMZ.NL 37 het bij hun kinderen.’ Zeker in de coronatijd heeft de branche veel spellen kunnen verkopen, voegt hij eraan toe. ‘Daardoor heeft een nieuwe doelgroep weer ontdekt hoe leuk het is.’ Een fenomeen is ook dat jongeren spelletjesavonden organiseren. Onder studenten zijn spelletjescafés populair. Merken zouden hier ook op kunnen inhaken, meent Nugteren. ‘Het biedt de kans om met je merk langere tijd op tafel te komen en op een positieve manier de aandacht te krijgen.’ Verschuiving Als je de populariteit van spellen kent, is het opvallend dat merken daar niet zo op lijken in te spelen door ze in te zetten als relatiegeschenk of als promotioneel product. Nugteren: ‘Ik denk dat marketeers niet altijd doorhebben dat er een verschuiving heeft plaatsgevonden en dat bordspellen zo in trek zijn. Wij krijgen wel de vraag om spellen in te zetten voor sales promotion, maar meestal is dit dan gericht op het gezin. Bijvoorbeeld een merk zonnebrandcrème dat een spel wil om mensen erop te wijzen dat ze zich op tijd moeten insmeren. Dat is echt bedoeld voor families.’ Maar er zijn veel meer doelgroepen die warmlopen voor spellen, zoals jongeren en studenten, benadrukt Nugteren. Het idee dat spellen met kinderen gespeeld moeten worden, is achterhaald. Toen het bordspel Catan – toen nog Kolonisten van Catan – dertig jaar geleden uitkwam, waren speelgoedwinkels sceptisch. Ze dachten dat het niet zou verkopen, omdat het niet gericht was op kinderen. Ze hadden ongelijk; Catan is nog steeds een van de populairste bordspellen wereldwijd. Je kan dus prima per doelgroep een spel ontwikkelen, stelt Nugteren. ‘Of je kan juist heel bewust doelgroepen met elkaar in contact brengen. Zo hebben we voor Coca-Cola een driegeneratiespel gemaakt. Met vragen waar opa en oma het antwoord op weten, of vaders en moeders, of juist de kinderen.’ Bereik vele malen groter dan oplage Uit verschillende onderzoeken komt naar voren dat spellen verbinding stimuleren, de fantasie prikkelen, voor educatie en verbeeldingskracht kunnen zorgen en plezier bieden aan jong en oud. ‘Spellen zorgen voor een glimlach. Het is gezellig’, zegt Nugteren. ‘Daarom zijn ze ook zo waardevol als promotioneel artikel. En een spel wordt door meerdere mensen gespeeld. Je bereikt er niet alleen de ontvanger mee. Het bereik is vele malen groter dan de oplage. En het wordt vaker uit de kast gehaald.’ ‘We maken ook spellen voor zorggroepen’, vervolgt Nugteren. ‘Bijvoorbeeld een spel dat een zorgmedewerker samen met een cliënt kan spelen. Dat kan verlichting brengen, als die patiënt het even zwaar heeft. We hebben ook spellen ontwikkeld rond inclusiviteit, waarin je er spelenderwijs achterkomt dat dingen niet altijd even eerlijk zijn als je een bepaalde kleur of geslacht hebt. Ik ben er trots op dat we zo ook een steentje kunnen bijdragen aan maatschappelijke thema’s.’ Duurzaamheid is een thema dat steeds zwaarder weegt voor bedrijven, weet Nugteren. Ook op dat punt scoren bordspellen goed. ‘Een spel kun je in het algemeen maken van papier of karton. Wij werken met FSC-karton, dus het kan uiteindelijk gewoon bij het oud papier. Maar het voordeel is dat mensen een spelletje eigenlijk nooit weggooien. Het is van waarde. En hoe beter de kwaliteit is, hoe vaker het spel gespeeld wordt en hoe vaker je als merk op tafel komt.’ Goede kwaliteit Consumenten kijken bij een spel vooral naar de hoeveelheid tijd die ze erin investeren, stelt Nugteren. ‘Als ze ergens twee uur van hun tijd insteken, mag het best wat kosten. Dat zie je ook terug in de spellen van tegenwoordig. De verschillende onderdelen zijn van goede materialen GESCHREVEN DOOR - ALLARD FREDERIKS
hetportaal.comRkJQdWJsaXNoZXIy NDcxNDY5