2024 NUMMER 7 WWW.PROMZ.NL 53 ALS DE EMMER OVERLOOPT Op de werkvloer Op verschillende plekken in Nederland is er dan ook werk aan de winkel. Zowel voor leidinggevenden als werknemers. “Elke werkgever is sowieso al bij wet verplicht om regelmatig een RisicoInventarisatie en -Evaluatie (RI&E) uit te voeren en om zich in te spannen om werkstress te voorkomen en verminderen. Er moet sprake zijn van een psychosociaal gezonde werkplek”, zegt Schaufeli. “In de praktijk kan dat bijvoorbeeld betekenen dat medewerkers meer zeggenschap krijgen over de tijden en manieren waarop ze hun werk doen; denk aan het uitvoeren van bepaalde taken in de middag in plaats van ’s ochtends. Sociale steun op de werkvloer is eveneens belangrijk. Net zoals het ontvangen van blijken van waardering, en feedback. Zo weet iemand of hij op de goede weg zit of kan hij juist leren en zich verder ontwikkelen. Op de werkvloer moet een rechtvaardig werkklimaat heersen waarin niemand wordt voorgetrokken. Al met al is het dus geen rocket science. Maar het vraagt wel om een investering. Als er problemen spelen duurt het soms best even voor bedrijven in de actiestand staan.” Carien Karsten merkt op dat werkgevers ook hun rol kunnen pakken door te hard werkende medewerkers af te remmen. Al is dat soms lastig, aangezien ze vaak van grote waarde zijn voor het bedrijf. “Ze zeggen altijd ja en daardoor weten ook collega’s diegene vaak te vinden als er extra taken zijn. Sommige mensen zeggen nooit nee uit de neiging om anderen te pleasen.” Grenzen aangeven Het eigen gedrag is dan ook en net zo goed een factor van belang in hoe we met werk en werkdruk omgaan. Wie van zichzelf al tamelijk perfectionistisch is, minder flexibel of niet in staat om grenzen aan te geven is gevoeliger voor werkstress. Een vroeg disfunctioneel schema dat vroeg in de jeugd is ontstaan, noemt psycholoog Karsten dat, dat vaak leidt tot automatische en onbewuste overtuigingen. Dat je oké bent als je maar presteert, bijvoorbeeld. Door jezelf niet goed genoeg te voelen en dientengevolge de lat te hoog te leggen kun je jezelf flink in de nesten werken. Een eerste manier om dat te voorkomen is volgens haar bewustwording. “Het besef dat het niet nodig is om harder te zijn voor jezelf dan voor anderen is heel belangrijk. Vaak helpt het om er eens over na te denken wat je anderen zou adviseren die gestrest zijn en om dat vervolgens op jezelf toe te passen”, zegt ze. “En natuurlijk om te proberen op te houden met jezelf continu te overvragen.” Ook weerbaarheidstrainingen en stressmanagementcursussen kunnen – al dan niet geïnitieerd door de werkgever – handen en voeten geven aan een goede omgang met werkdruk. Al werkt dat ook niet altijd even goed, meent Karsten. Ze zegt: “Het aanbieden van online vitaliteitsprogramma’s is nu een trend onder werkgevers. Het probleem daarmee is alleen dat ze soms voorbij gaan aan de vraag waar de medewerker behoefte aan heeft. Als er veel angst heerst op de werkvloer heb je aan een cursus mindfulness ook niet zo veel. Als bedrijf moet je dus zorgen voor een aanpak die aansluit op de vraag. Verder is het belangrijk dat medewerkers collegiaal zijn, de ander tot steun zijn en iemand met stress niet verder de put in praten. Het kan helpen om andere taken uit te voeren. Of om er een poosje tussenuit te gaan en rust te pakken. Van stress herstel je het best op de dag zelf. Het is ook goed om leuke dingen in te plannen. Ga na wat je energie geeft en besteed daar tijd aan. En beperk het drinken van alcohol zoveel mogelijk om beter te slapen.” Erkennen Mensen tussen de 25 en 34 jaar zijn volgens Karsten de grootste risicogroep voor burn-outklachten. Dat heeft er vooral mee te maken dat ze eager zijn en hoge eisen stellen aan zichzelf. Gelukkig komen Nederlanders wel meer voor zichzelf op om gezond te blijven, meent ze, en is er minder sprake van taboes rondom werkstress. Dreigt de emmer over te lopen, dan is het slim om dat toe te geven. In de eerste plaats aan jezelf. Dat is volgens Schaufeli ondanks de toegenomen bespreekbaarheid soms nog best lastig. Hij zegt: “Lijden onder werkstress kan voelen als falen. Sommigen gaan daarom alleen nog maar harder werken, zijn bang om als zwak te worden gezien en om eruit te vliegen. Ze raken nog meer uitgeput en belanden dus in een vicieuze cirkel. Toch móet je over werkstress praten. Met een collega. Of je baas. Als dat laatste lastig is, is de bedrijfsarts een optie. Die heeft geheimhoudingsplicht en kan helpen bij het bepalen van een strategie. Als het goed is, vertelt die je ook dat je absoluut niet gek bent. Je bent zeker niet de enige.” Carien Karsten Wilmar Schaufeli
RkJQdWJsaXNoZXIy NDcxNDY5