2025 NUMMER 2 WWW.PROMZ.NL 63 Het zijn typisch van die thema’s waar bedrijven ‘nog iets mee moeten’. Die soms worden doorgeschoven naar de HR-afdeling. En waarvan wordt gedacht dat het wel goed komt als iedereen maar gewoon wat liever is voor elkaar. Dat zijn althans de aannames over inclusiviteit en diversiteit die Danny Sanders zoal tegenkomt. Hij is co-founder van The Inclusion Studio, die organisaties ondersteunt bij deze thema’s. “Er bestaan veel misverstanden”, zegt hij. “Mensen denken bijvoorbeeld dat de sleutel tot een meer diverse en inclusieve werkvloer ligt bij de instroom van nieuwe medewerkers. Maar er spelen veel meer facetten. Denk aan carrièremobiliteit en gelijke kansen om door te stromen. Het thema beslaat een veel breder en complexer terrein.” Definitie Inclusiviteit laat zich dan ook niet makkelijk vangen in een eenduidige definitie. Waar diversiteit bijna te turven is – zoals het percentage vrouwen op de werkvloer of het aantal mensen met een migratieachtergrond – is inclusie volgens hem een stuk subjectiever omdat het stoelt op gevoel. “Inclusiviteit draait volgens de wetenschap enerzijds om authenticiteit en ergens jezelf kunnen zijn, en anderzijds om het gevoel van verbondenheid en erbij horen. En daarmee hebben we meteen het aller-moeilijkste te pakken aan inclusie: dat die gevoelens er alleOp de ideale werkvloer voelt iedereen die er aan de slag moet zich veilig en welkom. Diversiteit en inclusiviteit zijn hot topics. Maar wat verstaan we er precies onder? En als het nou allemaal wel wat inclusiever kan: waar begin je dan? DE PLEK WAAR IEDEREEN (MEE)TELT maal en tegelijkertijd zijn. Inclusiviteit bevindt zich op het snijvlak van jezelf zijn en je aanpassen om in verbinding te komen met anderen”, zegt Sanders. Toch gaat ook diversiteit verder dan alleen om verschillen in leeftijd, geslacht en cultuur. Ook kenmerken en eigenschappen die niet altijd direct zichtbaar zijn vallen eronder, merkt Hélène Borgman op. Ze is trainer en adviseur bij Talent naar de Top, een stichting die Nederland inclusiever wil maken. Ze zegt: “Diversiteit draait ook om verscheidenheid in leiderschapsstijlen en de manier waarop zaken worden aangepakt. Inclusie behelst het zoeken naar die diversiteit en het vormen van een organisatie die verscheidenheid aantrekt en waar mensen willen blijven. Oftewel: een organisatiestructuur die diversiteit herkent, aanneemt en behoudt.” Lastige situaties Ondanks de nodige goede wil en intenties zijn er volgens de geïnterviewden veel bedrijven waar het beter kan ten aanzien van diversiteit en inclusiviteit. Wat niet meehelpt, is dat ze er niet neutraal genoeg in staan en opereren vanuit een default-positie, zoals Borgman dat noemt. “Een organisatie wil misschien wel meer vrouwen aantrekken, maar associeert leiderschap toch vaak met ‘typisch mannelijke’ competenties als daadkracht, assertiviteit en een zekere hardheid als de situatie daar om vraagt. Helaas zien we vaak dat áls een vrouw met die eigenschappen zich meldt zij toch niet altijd op de bewuste positie belandt, omdat ze afschrikt en als te assertief wordt gezien. En het komt ook voor dat, als vrouwen die als enigen zitting nemen in een meerkoppige directie zich precies zo gaan gedragen als de mannen, er van diversiteit in leiderschapsstijl nog steeds geen sprake is.” Diversiteit kent een zekere gelaagdheid en is bovendien onlosmakelijk verbonden met inclusie. Ze hebben elkaar nodig. Dat werd maar weer eens pijnlijk duidelijk tijdens de coronapandemie, merkt Sanders op, waarin zich op sommige plekken een scheiding aftekende tussen zij die wel en hen die niet kozen voor vaccinatie. “De vraag óf je de ene groep moet uitsluiten zodat je rekening houdt met de andere leidde tot verhitte discussies”, zegt hij. “Diversiteit zonder inclusie leidt tot polarisatie, tot wij-zij-denken. Inclusie vraagt om veranderkunde. Helaas bestaat er niet zoiets als een beslisboom die bepaalt waar jezelf zijn stopt en het aanpassen begint.” Wat is er aan de hand? Inclusie gaat om gelijkheid en valt of staat met respect en begrip voor en nieuwsgierigheid naar de ander. Met kunnen verzachten ook, laat Sanders weten, zodat je ondanks verschillen toch door GESCHREVEN DOOR - MARJOLEIN STRAATMAN
RkJQdWJsaXNoZXIy NDcxNDY5